Beyan İlmi Nedir ?
Beyan Beyan kelimesi lügatte, açıklamak, ortaya koymak, anlaşılır hale getirmek demektir. Beyan ilmi ise, her hangi bir anlamı farklı söz ve usûllerle anlatmayı öğreten, kendine ait özel kuralları olan bir ilim dalıdır. Başka bir tarifte ise, teşbîh, istiâre, mecâz ve kinâye gibi ilimlerden bahseden bir ilimdir.
Beyan ilmi, düşüncelerin, duyguların, değerlerin ve onların anlatımında kullanılacak yolların farklı söz ve usûllerle açık ve güzel bir şekilde ifade edilmesini sağlar. El-Kazvînî beyan hakkında, ‘bir manayı, kendisine açıkça delâlet etmede birbirinden farklı yollarla dile getirmenin kendisiyle öğrenildiği ilimdir’ der.
Başka bir tarifte ise, teşbîh, istiâre, mecâz ve kinâye gibi ilimlerden bahseden, insanın derûnunu etkileyecek, his ve duygu alemini hareketlendirecek söz söyleme usûl ve tekniğini öğreten bir ilimdir, denilmiştir. Buradan anlaşıldığı üzere, beyan ilmi, düşüncelerin, duyguların, değerlerini ve onların anlatımında kullanılacak yolları farklı söz ve usûllerle açık ve güzel bir şekilde ifade etmeyi bildirir. Beyan ilminde esas olan, muhataba söylenecek sözün onun tabiatını etkileyecek tarzda olmasıdır. O halde bu ilmin disiplinleri, sözün insan tabiatını etkileyebilmesini sağlayan disiplinlerdir. Bunların başında, “s özün insan tabiatına en müessir bir formda irâdı mübalağaya geçişin ilk basamağı olan teşbîh üslûbuyla başlar, mecâz ve kinâye ile zirveye ulaşır.”